استاندارد جرثقیل

کلیه ی جرثقیل ها از تجهیزات و قوانین مکانیکی ، هیدرولیکی، برقی و پنوماتیکی برای بلند کردن و پایین اوردن بار استفاده می کنند. طراحی جرثقیل مطابق با استانداردهای معتبر و مورد تایید صورت می گیرد. تمامی مواد و تجهیزات به کار رفته در ساختمان جرثقیل مطابق با استاندارد های رایج و یا مشابه زیر است:

در هیچ یک از اجزای ساختاری جرثقیل نباید چوب مورد استفاده قرار گیرد . مواد ، اتصالات و تجهیزات به کار رفته برای تعمیرات نیز باید مطابق با دستورات سازنده ی دستگاه باشد .

اجزایی که در جرثقیل تحت فشار قرار می گیرند و در عین حال در معرض تکان یا ضربه ی ناگهانی نیز قرار دارند از فولاد نرم ( فولاد کم کربن ) یا مواد مشابه ی دیگر ساخته می شوند . جرثقیل ها باید طوری طراحی و ساخته شوند که تمام قسمت های آنها به طور ایمن قابل روغن کاری ، بازرسی و تعمیرات باشد .

ویژگی های اساسی عملیاتی کلیه ی جرثقیل های متحرک به شرح زیر است :

برای شناسایی جرثقیل ، از پلاک شناسایی آن با مشخصات زیر استفاده می شود :

این پلاک شناسایی باید در معرض دید باشد و از مخدوش شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری شود و معمولا در قسمت های سینی گردان Turn Table) T)، شاسی اصلی و گاه اتاق راننده نصب می شود .

روغن یکی از سیالات غیر قابل فشرده شدن است . و برای استفاده در ماشین های هیدرولیک و از جمله جرثقیل های هیدرولیک مناسب می باشد . در یک سیستم ساده هیدرولیک وقتی که پیستون فشاری را بر روغن وارد می سازد ، روغن تمامی این فشار وارده را به پیستون دیگر منتقل می کند و باعث حرکت دادن پیستون بعدی یا قطعه ی دیگر می شود . فشار لازم برای حرکت پیستون توسط پمپ هیدرولیک تامین می شود .

معمولا در سیستم های هیدرولیک ، فشار مورد نیاز توسط یک یا دو پمپ هیدرولیک تامین می شود . این پمپ ها انواع مختلفی دارند که از جمله آنها پمپ یا جابجایی متغیر (Variable displacement pump) و پمپ چرخ دنده ای (Gear pump) می باشد .

در اغلب جرثقیل های هیدرولیکی از دو پمپ چرخ دنده ای که به صورت توأم با هم کار می کنند. استفاده می شود . در جرثقیل های تک موتوره ، عملیات جابجایی دستگاه و بالا بردن بار توسط همان یک موتور انجام می شود ولی در جرثقیل های سنگین که معمولا دو موتور دارند ، موتور اول (کشنده) برای جابجایی دستگاه به کار رفته و موتور دوم نقش بالا برنده ی بار را ایفا می کند ؛ هر چند در جرثقیل های خیلی سنگین هر دو موتور هم زمان برای بالا بردن و پایین آوردن بار به کار گرفته می شوند .

موتور به کار رفته در دستگاه باید ظرفیتی بیش از ظرفیت لازم برای کنترل سنگین ترین باری که توسط مکانیزم بالابر جابجا می شود ، داشته باشد . تمامی چرخ دنده های انتقال حرکت یا گیربکس موتور باید کاملا پوشیده و محصور باشند.

در این بخش اجزایی مانند درام ها و بالابر ها قرار گرفته و در انتهای عقبی آن وزنه های تعادلی قرار می گیرد . بخش ساختار بالایی جرثقیل روی ساختار پایینی آن (شاسی) قرار دارد . گاهی در جرثقیل های تک موتوره ، وظیفه ی اصلی تولید نیرو برای حرکت پارکینگی و حرکت بالابری بر عهده همان موتور است . در جرثقیل های دو موتوره (موتور کشنده و موتور بالابر ) موتور بالابر در قسمت ساختار بالایی جرثقیل قرار می گیرد.

معمولا بخش گردان جرثقیل که شامل کابین دوم راننده و بوم است ساختار فوقانی جرثقیل (Superstructure) گفته می شود . به علت فشار های اعمال شده در حین کار به این بخش ، در ساختمان آن از مواد مقاوم استفاده می شود . ساختار فوقانی جرثقیل از موتور ، بوم و اجزای آن بالابر اصلی و کمکی ، سیم بکسل بالابر ، سیستم هیدرولیک شامل پمپ هیدرولیک ، موتور بالابر ، موتور چرخش سیلندر و شیر های کنترلی ، اتاق راننده و تجهیزات ایمنی تشکیل شده است. کشنده دستگاه از دو بخش اصلی شاسی و بدنه تشکیل شده است ، در شاسی اجزایی مانند بخش های الکتریکی ، مکانیکی و موتور کشنده قرار گرفته و بدنه فقط به شکل یک پوسته ی فلزی دور تا دور شاسی را پوشانده است .

نیروی محرکه ی تولید شده به وسیله ی موتور ، توسط وسایل انتقال دهنده ی نیرو ، به چهار پمپ هیدرولیکی فرستاده می شود . این چهار پمپ عبارتند از :

پمپ فرمان ، پمپ چرخش ، پمپ بالا و پایین دادن بوم و باز و بسته کردن بوم تلسکوپی (هیدرولیکی) و پمپ بالابری . آن گاه ، با فرمان صادره از راننده ، هر کدام از مکانیزم های زیر فعال شده و دستگاه کار مورد نظر را انجام می دهد . معمولا در جرثقیل ها سه پمپ اصلی وجود دارد . که البته با اتصال پمپ دیگر (پمپ بالابری ) تعداد این پمپ ها به چهار عدد نیز می رسد .

اولین پمپ ، پمپ اصلی (Main Pump)  است . این پمپ که توسط فشار روغن کار می کند باعث می شود بوم جرثقیل بالا و پایین برود . ضمنا کشویی های بوم تلسکوپی (هیدرولیکی ) را بیرون آورده یا داخل می برد ، پمپ اصلی قادر است فشاری معادل ۳۵۰۰ PSI ( حدود ۲۲۳ کیلوگرم بر سانتی متر مربع)  را ایجاد کند . فشاری که پمپ اصلی تولید می کند بیشتر از فشار دو پمپ دیگر است چون باید قطعات سنگین تری را حرکت دهد . البته در بعضی از انواع جرثقیل ها پمپ اصلی با اتصال به یک پمپ جداگانه ی دیگر حرکت بالابری را انجام می دهد که در این صورت تعداد پمپ ها به چهار عدد می رسد . پمپ فرمان ، جک های تعادلی پمپ دوم می باشد که برای جابجایی طولی و عرضی ، حرکت جرثقیل و بیرون آمدن جک های تعادلی یا بسته شدن آن نصب شده است این پمپ در حدود (PSI) فشار تولید می کند.

برای بالابردن بوم ، از سیستم بالابری (Hoist) استفاده می شود . مکانیزم بالا بردن بوم با استفاده از سیم بکسل و سیلندر های زیر و داخل بوم انجام می شود . نیروی محرکه ی موتور ، توسط تسمه ها و چرخ دنده ها به بالابر منتقل شده و به کمک سیم بکسل و سیلندر های هیدرولیکی ، بوم جابجا می شود.

در جرثقیل های متحرک و کارگاهی برای هدایت و جابجایی دستگاه از فرمان استفاده می شود ولی در جرثقیل های سنگین و زنجیری حرکات دستگاه به کمک تجهیزات دیگر کنترل می شود . سیستم فرمان جرثقیل طوری طراحی شده که همانند لیفتراک ، قدرت مانور زیادی داشته باشد و به راحتی بتواند در فضاهای کم جابه جا شود .

یکی دیگر از قسمت های مهم جرثقیل متحرک سیستم چرخش و سینی گردان (Turn Table) آن است که حرکات چرخشی جرثقیل (Swing) توسط این قسمت انجام می شود . سینی گردان توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها به سیستم انتقال نیرو وصل است . با چرخش سینی گردان ، بوم و اتاق راننده ، قابلیت چرخشی ۳۶۰ درجه ای در دستگاه ایجاد می شود .

نیروی انتقالی از موتور دیزلی ، پس از عبور از پمپ بالابر نصب شده روی دستگاه ، سرانجام به درام جمع کننده ی سیم بکسل (اصلی و کمکی ) وارد می شود ؛ درام های مذکور با فرمان صادر شده ، سیم بکسل را باز و بسته می کنند.

در جرثقیل های هیدرولیکی ، دکمه ای به نام (PTO (power Transmission Organizatiomn وجود دارد که وظیفه ی تغییر نیرو را در سیستم به عهده دارد . با فشار دادن دکمه ی PTO نیروی موتور از طریق گیربکس به پمپ هیدرولیک و نهایتا به سیلندر های داخل و زیر بوم وارد و باعث جا به جایی بوم می شود . در غیر این صورت نیروی موتور برای حرکت و جابجایی دستگاه به کار می رود. نقش PTO  در جرثقیل، تقریبا مشابه ی دکمه ی تغییر حالت سیستم سوخت رسان در خودروهای دو گانه سوز (بنزینی – گازسوز) است. دکمه PTO برای شناسایی بهتر معمولا به رنگ زرد است و هنگام فعالیت ، چراغ وضعیت آن نیز روشن می شود . ضمنا از روی تغییر صدای موتور دستگاه نیز راننده می تواند متوجه ی فعال شدن این سیستم شود .

یکی دیگر از بخش های مهم در جرثقیل ، سیستم خنک کننده ی آن است. جرثقیل به علت ماهیت کاری که انجام می دهد تحت فشار است ، در نتیجه به علت برخورد و اصطلاک بین اجزای گردنده مانند چرخ دنده ها و یا اجزای کنترل کننده حرکت مانند ترمز ها ، گرمای زیادی تولید می شود. لذا برای انتقال این گرما و نیز خنک کردن موتور ، از آب و روغن استفاده می شود . برای خنک کردن موتور و روغن هیدرولیک از یک سری تجهیزات خنک کننده با نام Cooling System استفاده می شود . معمولا بادبزن و سایر اجزای سیستم خنک کننده بر اساس نوع جرثقیل در قسمت جلوی آن و یا در قسمت انتهای دستگاه قرار دارد .